Betül Gözeten 
Afrika kıtası, 2024 yılında şimdiye dek kaydedilen en sıcak yıllardan birini yaşıyor. Dünya genelinde kaydedilen 67 aşırı sıcaklık olayının 14’ü Afrika’da yaşanırken, 54 ülkeden 42’si bu sıcaklıklardan doğrudan etkilendi. Özellikle Sahra Çölü, Danakil Çöküntüsü ve Sahel kuşağı gibi bölgeler, yıl boyunca aşırı sıcaklıkların etkisi altında kaldı.
Etiyopya, Eritre ve Cibuti sınırında bulunan Danakil Çöküntüsü, “yeryüzünün cehennemi” olarak adlandırılıyor. Bu bölgedeki sıcaklık yıl boyunca ortalama 35 derece civarında seyrediyor ancak bazı günlerde 50 dereceye kadar ulaşıyor. Bu nedenle Danakil, dünyanın yaşanabilir en sıcak yeri olarak kabul ediliyor.
1931 yılında Tunus’un Kebili kentinde kaydedilen 55 derece ile Afrika’nın en yüksek resmi sıcaklık rekorlarından biri olarak kayıtlara geçti. Ancak Libya’nın El Aziziye kentinde 1922 yılında ölçülen 58 derece ise daha sonra ölçüm hatası nedeniyle geçersiz sayıldı.
Afrika’nın kuzeyindeki çöl bölgelerinde sıcaklıklar gündüz 50 dereceye yaklaşırken, gece ise dramatik şekilde düşebiliyor. Bu termal dalgalanmalar, hem insan sağlığını hem de tarımı tehdit ediyor. Nem oranının düşük olması, buharlaşmayı artırarak kuraklığı daha da derinleştiriyor.
Orta ve ekvatoral Afrika’daki Kongo, Gabon, Kamerun gibi ülkelerde sıcaklıklar 25-30 derece arasında seyretse de yüksek nem oranı yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. 2024-2025 döneminde Burundi, Liberya, Ruanda ve Gabon gibi ülkelerde 90 günden fazla “aşırı sıcak gün” yaşandı.
Sıcaklıkların etkisi sadece iklimle sınırlı değil. 2024’te Güney Sudan’da şubat ayında yaşanan sıcak hava dalgası nedeniyle okullar iki hafta kapalı kaldı. Bazı çocuklar sıcak çarpması nedeniyle bayılırken, sağlık otoriteleri halkı sürekli su içmeleri ve güneşten kaçınmaları konusunda uyardı. Ancak birçok evde ne klima ne de yeterli içme suyu bulunuyor.
Uzmanlar, Afrika’daki bu aşırı sıcaklıkların iklim değişikliği nedeniyle en az 15 kat daha olası hale geldiğini belirtiyor. Kuraklık, hasat kayıpları, göç hareketleri ve eğitimde aksamalara neden olan bu iklim olayları, sadece Afrika’yı değil, sıcak hava dalgalarının ulaştığı tüm bölgeleri — başta Türkiye olmak üzere — doğrudan etkiliyor.
